Psikoterapi ile Duygusal İyileşme

Psikoterapi Nedir?

Psikoterapi en temelde kişinin kendini, potansiyellerini keşfetme yolculuğudur. Toplumda bir sorun sebebiyle psikoterapi alınacağına yönelik inanç yaygın olsa da herhangi bir problem olmaksızın, kişinin kendi içsel süreçlerini fark etme, kendisiyle tanışma, potansiyellerini geliştirme gibi gerekçelerle de psikoterapiye başvurabilir. Bazı durumlarda ise kişinin yaşadığı herhangi bir sorun sebebiyle duygusal ya da bilişsel çatışmalar yaşayabilmesi ve bu durumun fiziksel semptomlara dönüşebilmesi psikoterapiye başvurmasına sebep olabilir. Bu noktada psikoterapinin işlevi kişiye çözüm yolları sağlamak değil, çözüm üretebilmesi için kişisel olgunluğa erişebilmesidir. Bu süreç terapist ve danışan arasında yürütülebileceği gibi bazen danışanın yakınları da sürece dahil edilebilir. Özetle psikoterapi, kişinin kendini daha iyi anlamasını, baş etme mekanizmaları geliştirmesini hedefleyen, güven ilişkisine dayanan bir yol arkadaşlığı sürecidir.   

Psikoterapi Kimlere Uygulanır?

Psikoterapi, terapi almak isteyen herkese uygulanabilecek bir süreçtir ve klinik psikolojinin alanıdır. Bazen kişilerin kendi istekleriyle bazen de yakınlarının teşvikleri ya da psikiyatri yönlendirmeleri ile sürece başlanabilir. Kronik depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, yeme bozuklukları, madde bağımlılığı, kişilik bozuklukları, panik atak, cinsel bozukluklar, ilişkisel problemler, stres yönetimi, dikkat sorunları gibi kişinin psikolojik iyi oluş halini oldukça etkileyebilecek ruhsal bozukluklar kişiyi terapi almaya yönlendirebilir.  Bazı bozukluklarda terapiye ek ilaç tedavisine de başvurulabilir. Ancak daha önce de değinildiği gibi kişilerin terapi almak için belirli bir problem çıkmasını beklemeye ihtiyaçları yoktur. Terapi, almak isteyen herkese uygulanabilir. 

Çocuk ve ergen psikoterapi süreci genellikle okul ya da ebeveyn yönlendirmesi ile başlamaktadır. Bu yaş grubu için süreç genellikle potansiyelleri keşfetme ve yönetme becerisi kazandırmak, sosyal gelişimi desteklemek, duygu düzenleme becerileri geliştirmek, zihinsel dinginliği sağlamak, ebeveyn ilişkilerini güçlendirmek gibi amaçlara hizmet etmektedir. Dolayısıyla terapi almak için yaş, cinsiyet gibi parametreler ayırt edici faktörler değildir. Buna ek olarak erken çocukluk döneminde terapiye ihtiyaç duyan çocukların ebeveynleri ile görüşmeler sürdürülerek başvuru sebepleri çalışılabilir. Bazen panik bozukluğu, kişilik bozukluğu gibi durumların ilk semptomları ergenlik döneminde ortaya çıkabilmektedir. Bu sebeple bu yaşlar ruh sağlığı ve semptomların tedavi süreci için oldukça önemlidir. 

Psikoterapi Nasıl Uygulanır?

Psikoterapi genellikle yüz yüze ve birebir seanslar şeklinde uygulansa da online ya da grup terapisi olarak da uygulanabilmektedir. Danışanın yaşı, mizacı, başvuru sebepleri, entelektüel kapasitesi, eğer varsa semptomların şiddeti gibi faktörler seans sıklığının belirlenmesine yardımcı olmaktadır.  Terapi seansları ortalama 45-60 dakika sürmektedir. Bu süre zarfında çizilen yol haritası çeşitli tekniklerle izlenir ve kişinin başvuru sebebi, bu sebebin altında yatan faktörler gibi birçok konu değerlendirilir.  Seanslar bazen danışan için rahatlatıcı geçebilirken bazen de zorlayıcı olabilir. Ruh halinin kötüleşmesi, kafa karışıklığı yaşamak, sarsılmış ya da kötü hissederek odadan çıkmak da sürecin birer parçasıdır. 

Psikoterapi Türleri Nelerdir?

Psikoterapi türleri terapistin uzmanlaştığı ekole göre çeşitlilik gösterebileceği gibi fiziki koşullara göre de değişiklik gösterebilmektedir. Bu değişiklik bireylerin ihtiyaçları ve şikayetleri gözetilerek hassas bir şekilde planlanmalıdır. 

1. Bireysel Terapi: Doğrudan danışan ve terapist arsında yürütülen süreçtir. Akademik ve kariyer imkanları, sosyal etkileşimler, cinsel problemler gibi birçok konu bireysel terapinin konusu olabilir. 
2. Grup Terapisi: Madde ya da kumar bağımlılığı, kaygı gibi benzer şikayetler yaşayan bireylerin bir araya geldiği, psikoterapist önderliğinde yürütülen süreçtir. 
3. Online Terapi: Bireysel ya da grup terapisinin online platformda yürütüldüğü süreçtir. 
4. Mizaç Terapisi: Kişinin doğuştan gelen, yaşam boyu da değişmeyen huylarını fark ettiği, mizacının yaşamına etkilerini keşfettiği ve yönetme becerisi kazandığı psikoterapi tekniğinin adıdır. Dokuz Tip Mizaç Modeli çerçevesinde yürütülen bu süreç kişilerin hayatlarına, duygu, düşünce ve davranışlarına bütüncül bir pencereden bakış imkanı sunmaktadır. 
5. Bilişsel Davranışçı Terapi: Duygu ve düşüncelerin davranışlar üzerindeki etkisini çalışan bir terapi tekniğidir. Otomatik olumsuz düşünce yapısının davranış ve duyguya etkisinin çalışılması temel prensipleri arasındadır. 
6. Diyalektik Davranış Terapisi: Özellikle duygusal ve davranışsal çatışmaların çözümlenmesine odaklanan bir tekniktir. 
7. Aile Terapisi: Çift ya da aile üyeleri arasındaki yaşantılara odaklanan bir tekniktir. Aile üyelerinin ortak problemleri olabilecek iletişim sorunları, boşanma, kayıp ve yas gibi süreçleri irdeleyen ve destekleyen bir tekniktir.