Çocuk Psikiyatrisi ve Çocuklarda Ruh Sağlığı

Çocuk Psikiyatrisi Nedir?

Çocuk ve ergen psikiyatrisi çocuk ve ergen yaş grubunun “ruh sağlığı ile ilgilenen, kişinin içinde bulunduğu gelişim dönemine uygun olarak fiziksel, duygusal ve zihinsel özellikleri sergileyebilmesine hizmet eden psikiyatrinin bir alt dalıdır. Bu alan çocukların yaşayabileceği otizm, disleksi, öğrenme güçlüğü, dürtü kontrol bozukluğu, gelişimsel gerilik, depresyon, anksiyete, yeme bozukluğu, fobi gibi birçok ruhsal bozukluğun teşhis ve tedavi süreçleriyle ilgilenmektedir. Çocuk ve ergen ruh sağlığı alanı sosyal, bilişsel, cinsel gelişim gibi bir çok alanın sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi, mevcut ruhsal bozuklukların önünü almak ya da tedavisini sağlamak için çeşitli destekler sunmaktadır. Yetişkinlik döneminde yaşanabilecek bipolar bozukluk, dissosiyatif bozukluk, obsesif kompulsif bozukluk gibi birçok problemi önleyebilmek için çocuk psikiyatri alanı önemlidir. 

Çocuk Psikiyatrisi Hangi Tedaviler Uygulanır?

Çocuk psikiyatrisinde kullanılan tedavi yöntemlerin başvuru sebebine, semptomların şiddetine ve ne kadar üredir devam ettiğine, çocuğun yaşına göre belirlenmektedir. Tedavi sürecinde ailenin ve aile sisteminin desteği son derece önemlidir. Semptomlar giderilse de aile sistemi içinde çatışmalar onarılmadığı durumlarda şikayetlerin aynı şekilde ya da farklılaşarak tekrarlaması söz konusu olabilir. Bu sebeple bütüncül bir yaklaşım çocuk ruh sağlığı, sağlıklı gelişim ve psikolojik iyi oluş hali için son derece önemlidir. 

• İlaç Tedavisi: Psikiyatrinin bir alt dalı olan çocuk psikiyatrisi hizmetini bu alanda uzmanlaşmış tıp hekimleri vermektedir. Bazı şikayetler çocukluk döneminde de olsa ilaç kullanımı gerektirebilmektedir. Bu tedavi yönteminde psikiyatrik ilaçlara ek olarak vitamin ve mineral takviyeleri de kullanılabilir. İlaç tedavisi her yaş grubu için uzman bir doktor tarafından, kişiye özgü olarak planlanmış şekilde kullanılmalıdır. 

• Psikoterapi: Çocuk ve ergen grup için psikolojik sorunlar ve çözümlerinde psikoterapi son derece önemlidir. Çocuğun gelişiminin desteklenmesine ek olarak mevcut sorunların kökeninin keşfedilmesi, aile sistemindeki çatışmaların onarılması tedavi süreci için gereklidir. Kişinin yaşına ve şikayetlerine göre oyun terapisi, fillial terapi, bireysel terapi gibi yöntemler kullanılabilir. Ek olarak psikodrama gibi birçok teknik çocuk ve ergen için son derece faydalı yöntemler arasındadır. 
• Psikoeğitim: Özellikle çocuğun uzun süre vakit geçirdiği ve birebir temasının fazla olduğu ev, okul gibi ortamlardaki otorite figürlerine yani öğretmenine ve ebeveynlerine verilecek olan psikoeğitim tedavi süreci için önem arz etmektedir. Öğretmen, anne, baba ve ruh sağlığı çalışanı arasında sağlanacak olan işbirliği çocuğun daha iyi tanınmasına, problemin daha sağlıklı saptanmasına olanak sağlamaktadır.  

Çocuk Psikiyatrisi İlgilendiği Hastalıklar Nelerdir?

Çocuk psikiyatrisi, çocuklarda ve ergenlerde çeşitli ruhsal ve davranışsal bozuklukları teşhis ve tedavi eder. Her çocuğun gelişim düzeyi, mizacı, aile yapısı farklı olduğu için ortaya çıkan hastalık semptomları da farklılık gösterebilmektedir.

1. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çocukluk ve ergenlik döneminde kişilerin özellikle akademik hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Bilgisayar teknolojileri aşırı kullanımı sonucunda dürtüselliğin artmasının DEHB semptomlarını da arttıracağına yönelik görüşler vardır. Öğrenme süreçlerinde zorluk çekmek, odaklanamamak, davranış düzenlemesi sağlayamamak, öfke gibi birçok istenmeyen sonuca sebep olabilmektedir. 
2. Depresyon: Çocukluk çağı depresyonunda bazı çocuklar daha içe kapanık ve ilgisiz görünebilirken bazen de olduğundan daha hareketli olabilir. Duygusal ve bilişsel gelişime oldukça zarar veren bu durum uyku sorunları, yaşıt ve arkadaş uyumsuzlupu gibi birçok probleme ve çocuğun potansiyellerini sergileyememesine sebep olabilir. Çocukluk çağı depresyonunun kronik bir hale gelmesi kişinin yetişkinlik hayatını ve karakter yapısını da etkilemektedir. 
3. Anksiyete Bozuklukları: Kardeş kıskançlığı, okla başlama, travma gibi birçok durum çocukların kaygı geliştirmesine sebep olabilir. Bu durum sosyal fobi, kekemelik, tik bozukluğu, sınav kaygısı gibi çeşitli şekillerde de ortaya çıkabilmektedir. 
4. Davranış Bozuklukları: Çocuk ve ergen yaş grubunda sıklıkla karşılaşılan davranış bozuklukları arasında karşıt olma karşı gelme, aralıklı patlayıcı bozukluk, davranım bozukluğu, piromani, kleptomani sayılabilir. Yalan söyleme, insan ya da hayvanlara kasti zarar verme, saldırganlık, hırsızlık gibi çeşitli şekillerde gözlemlenebilir.  
5. Gelişimsel Bozukluklar: Çocuğun genel gelişiminde yaşıtlarına göre geride kaldığı durumları ifade etmektedir. Konuşma bozuklukları, öğrenme bozuklukları, zeka geriliği, ince ve kaba motor beceri geriliği, sosyal beceri eksikliği şeklinde gözlemlenebilir. 
6. Otizm Spektrum Bozukluğu: Nörogelişimsel bozukluklar arasında olan ve belirtileri erken çocukluk çağında başlayan bir bozukluktur. Sosyal gelişimde sınırlılık, tekrarlayıcı hareketler ve ilgi alanları şeklinde gözlemlenebilmektedir. Otizm spektrum bozukluğunun erken teşhisi eğitim süreci ve kişinin ilerleyen yıllardaki yaşantısı için önem arz etmektedir. 

Çocuk Psikiyatrisinde Uygulanan Testler Nelerdir?

Çocuk psikiyatrisinde çocuğun ruhsal durumunu, gelişim düzeyini ölçek ve değerlendirmek için çeşitli testler kullanılmaktadır. Bu testlerin tanı koyma gücü yoktur ancak tanıya yardımcı niteliktedir ve uygun tedavi yönteminin seçilmesine olanak sağlamaktadır. Bazı testler doğrudan çocuk ya da ergen ile çözülürken bazıları ebeveyn ya da bakım veren ile yürütülür.  AGTE, Denver gibi testler çocuğun ince motor, kaba motor, sosyal beceri gibi alanlarda gelişim düzeyinin yaşıtlarına göre hangi seviyede olduğunu sınamaya yardımcı olur.  WISC zeka testi gibi testler de çocuğun sözel ve performans becerilerini ölçmeye yarayan bir zeka testidir. Bunların yanı sıra CAT, Louissa Düss gibi psikanalitik temele dayanan testler çocuğun çatışmalarına yönelik ipuçları sunmaya yardımcı olan testlerdir. Her psikolojik test alanında uzman bir sağlık çalışanı tarafından uygulanmalı ve raporlanmalıdır.