İçindekiler
Kumar Bağımlılığı Nedir?
Kumar bağımlılığı, günümüzde giderek yaygınlaşan, teknolojinin gelişimi ile birlikte sanal kumar bağımlılığı şeklinde de karşımıza çıkan ve birçok kişinin yaşamını olumsuz yönde etkileyen ciddi bir sorundur. Kişinin sürekli olarak kumar oynamak istemesi, aklından kumarı atamaması, kumar oynama davranışını kontrol edememesi durumu olarak tanımlanabilir. Bağımlılık sonucunda kişi kaybettiği miktarı telafi edebilmek için daha fazla kumar oynayabilir ve zamanla bu alışkanlık hayatının önemli bir parçası haline gelebilir. Anlık heyecan, kolay biçimde yüksek gelir elde etme isteği, kazanma hırsı, sosyal ortama uyum, gibi sebeplerle başlayabilen bu alışkanlık zaman içinde patolojik bir hal alarak bozukluk haline gelebilir. Kumar bağımlılığı da alkol ve madde bağımlılığı gibi kişinin fiziksel, psikolojik sağlığını oldukça olumsuz etkileyebilir, kariyer hayatına ve sosyal ilişkilerine zarar verebilir. Kumar bağımlılığı genellikle aşırı risk alma, kaybedilen miktara rağmen oynamaya devam etme, maddi sorunlar, yalan söyleme, ilişkilerde bozulmalar, duygusal çöküntü gibi belirtiler gösterebilir. Eğer kendinizde ya da çevrenizdeki kişilerde bu belirtileri gözlemliyorsanız bir ruh sağlığı uzmanından yardım alabilirsiniz.
Kumar Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
Kumar bağımlılığı belirtileri kişinin yaşına, mizaç yapısına, sosyoekonomik durumuna, aile yapısına, cinsiyetine göre değişiklik gösterebilmektedir. Ancak genel anlamda kumar bağımlılığın belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kontrolü Kaybetme: Kişi kumar oynarken ne zaman durması gerektiğini belirlemekte oldukça zorlanır. Gün içinde düşüncelerini kumardan ayrıştırmakta problem yaşayabilir. Bu durum hem kumar oynama alışkanlığında hem de hayatının genelinde kontrol kaybı yaşamasına, gerçekçi ve makul kararlar vermesine engel olabilir.
- Maddi Problemler ve Telafi Edici Davranışlar: Kişi, kaybettiği parayı telafi edebilmek için daha sık ya da daha büyük miktarlarda kumar oynamaya başlayabilir. Oluşan maddi problemler borçlarının da artmasına, yakın çevresine yalanlar söylemesine sebep olabilir.
- Yalan Söyleme Davranışı: Kişi kumar oynama alışkanlığını ya da borçlarını ailesinden, işvereninden ya da çalışanlarından, arkadaş çevresinden saklamak için sıklıkla yalan söyleyebilir. Zarar gören güven ilişkisi ilişkilerin de bozulmasına sebep olur.
- Hayat Akışındaki ve İlişkilerdeki Bozulmalar: Kumar bağımlılığı, duygusal çöküntü, depresyon, kaygı, suçluluk duygusu gibi olumsuz duygulara yol açarak en başta kişinin kendisiyle olan ilişkisine zarar verir. Kumar oynayabilmek için ayrılan zaman iş ve okul hayatında problemler yaşanmasına, performans düşüklüğüne sebep olabilir. Sosyal ilişkiler de borçlar, söylenen yalanlar vb. sebeplerle oldukça olumsuz etkilenebilir.
Kumar bağımlılığının belirtileri sonuçları ile yakından ilişkili ve girift bir haldedir. Kumar bağımlılığı kişinin ruh sağlığını oldukça olumsuz etkileyerek huzursuz hissetme, depresyon, anksiyete bozukluğu, panik atak, yoğun stres, intihar girişimleri, uyku ve iştah sorunları gibi birçok sonuç doğurabilir. Bu sebeple eğer bu belirtiler bir kişide sürekli olarak gözlemleniyorsa, uzman desteği alması önemlidir.
Kumar Bağımlılığı Nasıl Tedavi Edilir?
Kumar bağımlılığı tedavisi, kişiye özel bir yaklaşım gerektirir ve genellikle psikoterapi ve destek grupları gibi birden fazla yöntemi içeren süreç planlanır. Tedavi sürecinde kişinin yaşı, mizaç yapısı, kumar oynama süresi ve sıklığı, semptomları, bu davranışın hayatını ne şekilde ve hangi alanlarda etkilediği gibi birçok başlık göz önünde bulundurulmalıdır. Kumar bağımlılığı tedavisinde şu yöntemler sıklıkla kullanılır:
- Terapi: Kumar bağımlılığını tedavi etmenin en etkili yöntemlerinden biri de psikoterapidir. Mizaç temelli psikoterapi, kişinin kumar oynama davranışının altında yatan ana motivasyonu bulmak, mizaç yapısındaki karşılanmayan ihtiyaçları keşfetmek, kumar oynama isteğini azaltmak ve yine kişinin kendi yapısına uygun baş etme yolları geliştirmek için son derece etkili bir terapi tekniğidir.
- İlaç Tedavisi: Diğer bağımlılıklar gibi kumar bağımlılığı da dürtüsellikle yakından ilişkilidir. Hem dürtüselliğin yönetilebilmesi hem de öfke çıkışları, depresyon, anksiyete gibi problemlerin çözümünü için ve dopamin, adrenalin gibi beyin kimyasındaki maddelerin düzeninin sağlanabilmesi için ilaç tedavisi kullanılabilir. İlaç tedavisi süreci alanında uzman bir hekim tarafından planlanmalıdır.
- Destek Grupları: Grup terapisi alanında uzmanlaşmış psikologlar tarafından yürütülen destek grupları kumar bağımlılığı tedavisinin ilerleyen basamakları için oldukça etkili olabilir. Deneyimlerin paylaşılması, sosyal destek imkanı bulunması, toplumdan gelen “kumar bağımlısı, yalancı” gibi etiketlemelerin duygusal izlerinin giderilmesi, kumarı bırakma ve bağımlılıktan kurtulma süreçlerinde yalnız olmadığını hissetmesi gibi birçok fayda kişilerin kumar bağımlılığından kurtulmalarını kolaylaştırabilir.
Kumar Bağımlılığı Tanısı Nasıl Konur?
Kumar bağımlılığı tanısı psikiyatrist tarafından yapılacak kapsamlı bir değerlendirme sonucu konur. Bu değerlendirmede, kişinin kumar oynama alışkanlıkları, kumar oynama sıklığı ve şiddeti, bu davranışın kişinin hayatını nasıl ve ne şekilde etkilediği incelenir. Kumar bağımlılığı, tedavi edilebilir bir sorundur. Kişinin bu bağımlılıktan kurtulabilmesi ve hayattaki işlevselliğini tekrar kazanabilmesi için mizaç yapısına uygun bir tedavi süreci izlenmesi oldukça önemli ve faydalıdır.