İçindekiler
Bipolar Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Diğer birçok fizyolojik ve psikolojik hastalıkta olduğu gibi bipolar bozukluğun belirtileri ve belirtilerin sergilenme sıklığı kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. Buna karşın bipolar bozukluk mani, hipomani ve depresif olmak üzere 3 dönemden oluşmaktadır. Bu dönemlerin takip edilmesi, diğer fizyolojik ve psikolojik hastalıklardan ya da madde- alkol etkisi gibi değişkenlerden ayırt edilerek tanı konulması son derece önemlidir. Her 3 dönemin de ortak özelliği kişinin işlevselliğinin belirgin bir biçimde düşmesidir.
Bipolar Bozukluk Dönemleri Nelerdir?
Mani Dönemi
Mani döneminde kişilerde yoğun ve aşırı belirgin biçimde coşku ve enerji hali gözlemlenebilir. Öyle ki bu dönemde kişiler uyku, yemek gibi fizyolojik ihtiyaçlarını bile aktif olmak için göz ardı edebilirler. Kumar oynama, aşırı para harcama, hızlı araba sürme, artan cinsel aktivasyon, büyüklenmeci davranış ve düşünceler, artan özgüven, aşırı enerjik ruh hali, madde ve alkol kullanımı gibi riskli davranışların yanı sıra çok konuşma, yerine duramama, iştahta azalma, belirli bir amaca yönelik davranış sergileyememe, taşkınlık gibi manik belirtiler de mani döneminde sıklıkla gözlemlenmektedir. Bu süreç en az 1 hafta ve hemen hemen her gün kişide gözlemlenmektedir.
Hipomani Dönemi
Manik dönem kadar yoğun biçimde gözlemlenmese de benzer duygu ve davranış örüntülerinin daha kısa süreli olarak gözlemlendiği dönemdir.
Depresyon Dönemi
Yaklaşık 2 hafta boyunca kişinin aşırı çökkün hissettiği dönemdir. Bu dönemde kişinin umutsuzluk, hüzün, karamsarlık, çökkünlük ve boşluk hissi baskındır. İşe ya da okula gitmeme, evden hatta yatağından çıkamama, özbakımda belirgin düşüş, iştah düzensizlikleri sebebiyle çok kilo alma ya da verme hali, uykusuzluk ya da aşırı uyku hali, hemen her konuda ilginin belirgin biçimde azalması, ajite bir halde olmak gibi depresif belirtiler bipolar bozukluğun depresyon döneminde gözlemlenebilir.
Bipolar Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?
Bipolar bozukluğun tedavisi için çoklu disiplinler arası bir yaklaşım şarttır. Tedavi süreci psikiyatri kontrolünde yürütülen ilaç tedavileri, psikoterapiler ve vitamin-mineral destekleri ile sağlanmalıdır. Bipolar bozukluk tedavi süreci uzun sürelidir ve sıkı bir takip gerektirmektedir. Tedavi ile kişinin semptomlarının azalması, hastalığa bağlı yaşadığı dönemlerin sıklığının ve şiddetinin azalması, aileye ya da çevresine psikoeğitim verilerek hastalık ve kişiye yaklaşım hakkında bilgi verilmesi hedeflenmektedir.
Bipolar bozukluğun tedavi yöntemi kişiye özel olarak belirlenmelidir. Tedavi yöntemini belirlerken kişinin mizacı, yaşı, cinsiyeti, bipolar bozukluk semptomlarının ne kadar süredir ve ne şiddette gözlemlendiği gibi birçok farklı veri değerlendirilmelidir. Bipolar bozukluğun organik temelli olup olmadığı, madde kullanımı veya epilepsi sebebiyle oluşup oluşmadığı gibi birçok farklı süreç tanı ve tedavi için değerlendirilmelidir.
Bipolar bozukluğun tedavisi için ilaç kullanımı gereklidir. Buna ek olarak kişinin ve ailenin yaşam kalitesini arttırmak ve semptomları hafifletmek adına psikoterapi de oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra hormonal dengesizlikler de tedavi sürecinde göz ardı edilmemelidir. Bipolar bozukluk tedavisinin sağlıklı bir biçimde ilerlediği, semptomların azaldığı dönemde grup terapileri sosyal etkileşimin sağlanması ve sürdürülmesi, grup içi dinamiklerin sağlıklı bir ortamda yürütülebilmesi adına faydalı olabilir.
Bipolar Bozukluk Neden Olur?
Bipolar bozukluğa genetik, biyokimyasal, nörogelişimsel, nöropsikolojik ve beyin yapısındaki bazı değişimlerin sebep olabileceği düşünülmektedir. Bunların yanı sıra travmatik yaşantılar ve psikososyal etkenler de bipolar bozukluğa sebep olabilecek faktörlerdendir.
Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar diğer adıyla iki uçlu bozukluk, kişinin duygularının belirgin biçimde uçlarda olduğu dönemlerden oluşan, davranışların bu uç duygulanıma göre şekillendiği psikiyatrik bir hastalıktır. Mani, hipomani ve depresyon olmak üzere 3 farklı dönemi bulunmaktadır. Her hastada bu 3 dönem de gözlemlenmeyebilir ve kişi bu dönemler arasında duygusal ve davranışsal anlamda normaldir. Bipolar bozukluk türleri arasında bipolar I, bipolar II ve siklotimi yer almaktadır. Mani, hipomani ve depresyon dönemlerinin hangilerinin, ne sıklıkla ve ne kadar süredir gözlemleniyor olması bipolar bozukluğun çeşidinin ayırt edilmesini sağlar.
Manik depresif duygu durum, kişinin ve çevresinin hayatlarını olumsuz yönde etkileyebilecek, stres düzeylerini arttırabilecek bir ruhsal bozukluktur. Çökkünlük halinin yoğun olarak gözlemlendiği depresyon döneminde kişilerde intihar eğilimi gözlemlenebilir. Öfke ve taşkınlığın da sıklıkla gözlemlenebileceği bu rahatsızlık için koruyucu müdahaleler ve atak dönemlerinin takibi tedavi süreci için son derece kritik noktalardır.
Bipolar Bozukluk Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Tedavi sürecinin planlanmasında kişinin mizacı, yaşı, sosyoekonomik düzeyi gibi birçok faktör değerlendirilmelidir. Bipolar bozukluk tedavisinde ilaç kullanımı önem taşımaktadır. Psikiyatristin çeşitli muayeneler sonucunda planlayacağı ilaç kullanım prosedürü sayesinde manik ve depresif dönemlerin kişinin hayatındaki etkileri azaltılabilir, dönemler arası süre uzatılabilir. İlaçların antipsikotik, antiepileptik gibi farklı etken maddelere sahip olabilirler bu sebeple uzman bir doktor tarafından kişiye özel olarak planlanması son derece önemlidir. Bipolar bozukluğun tedavisinde mizaç temelli psikoterapi ve aileler için psikoeğitim son derece önemlidir.